خشنه تزه اهورامزدا
مکانها و بناهای تاريخی ايران : دروازه‌ی ملل در تخت جمشيد

• دروازه ملل نام كاخ كوچكی در شمال شرقی صفه‌ی تخت جمشيد و جلوی پلكان ورودی است. علت نامگذاری آن به این سبب است که نمایندگان ملل مختلف ابتدا از این دروازه وارد و سپس به کاخهای مختلف هدایت می‌شدند. به همین سبب شکل این دروازه می‌بایست طوری باشد که قدرت و شکوه هخامنشیان را به همه یاد آوری کند.

این بنای زیبا به دستور خشایارشا ساخته شد و شامل یک سالن نسبتا کوچک با سه در و چهار ستون 16/5 متری می‌باشد. دو ستون این بنا سالم مانده است و یکی دیگر را با قسمتهای شکسته ستونهای دیگر بازسازی کرده‌اند و این ستون بازسازی شده کاملترین ستون تخت جمشید می‌باشد. نمای داخلی سالن با کاشی‌های سبز، آبی و نارنجی پوشیده شده بود و نمونه‌ای از اين كاشی‌ها داخل انبار موزه تخت جمشید است.

درگاههای غربی هر کدام توسط دو گاو نر بالدار نگهبانی می‌شوند. این نوع گاوهای بالدار كه از هنر آشوری برگرفته شده و با هنر هخامنشی درهم آميخته شده است. این گاوها هر کدام چهار پا دارند و ریشی بلند دارند كه آراسته شده به گل دوازده پر و غنچه‌ی نیلوفر آبی كه جلوی سینه آنها را پر کرده است.

درون سالن از ورودی اين دروازه، سنگ نبشته‌ای به سه زبان فارسی باستان ایلامی وبابلی حک شده است.  دور تادور داخل سالن سکویی سنگی قرار دارد که محل انتظار مراجعه کنندگان بوده و وسط سالن جای یک میز دیده می‌شود. کنار هر کدام از در گاهها سوراخی برای لولای در وجود دارد ولی از آنجایی که باز و بسته کردن چنین در بزرگی بسیار سخت است احتمالا داخل این درها در کوچکتری تعبیه شده بود.

در گاههای شرقی نیز توسط دو موجود افسانه‌ای حمایت می‌شدند که ترکیبی از سر انسان تنه گاو بال عقاب است. این کاخ نقش یک سالن انتظار را بازی می‌کرده و مراجعین از آنجا به قسمتهای مختلف تخت جمشید می‌رفتند. در گاه جنوبی رو به آپادانا و شرقی رو به کاخ صد ستون است.