خشنه تزه اهورامزدا
سلسله‌ی ماد : پادشاهی هووخشتره (كیاكسار)

• هووخشتره چهارمين و تواناترین شاه ماد و نخستین پادشاه در دوران باستان است که یک سلطنت سراسری را در ایران تشکیل داد و ایران را به عنوان یک قدرت مهم جهان آن زمان مطرح کرد. او را می‌توان بنیانگذار واقعی دولت ماد و معمار حقیقی شاهنشاهی ایرانیان باستان دانست.

مرگ فرورتیش پدر هووخشتره و شکست مادی‌ها، منجر به استقرار فرمانروایی سکاها در ماد شد تا این‌ که سرانجام هووخشتره توانست به ۲۸ سال فرمانروایی آن‌ها پایان دهد.

وی مادیا پادشاه سکاها را به همراه سرکردگانش به مهمانی خواند، همه را مست کرد و به قتل رسانید و بدین ترتیب غاليه‌ی سکاها را پایان داد. چون از جهت سکاها، آسودگی خاطر وی فراهم شد، تصمیم به نابودی حكومت آشوريان گرفت.

هووخشتره، شکست پدرش فرورتیش را در برابر آشوری‌ها دیده بود و از آن درس عبرتی آموخته بود. او فهمید که برای مقابله در برابر آشوریان، می‌بایست نیروی نظامی مجهزی تشکیل دهد؛ زیرا سربازان طوایفی که به همراه سرکردگان خود در هنگام جنگ به اردو می‌پیوستند، هرگز از عهده‌ی یک سپاه منظم بر نمی‌آیند. به همین خاطر ابتدا ارتش ماد را تجدید سازمان و نوسازی کرد و به جای تقسیمات سابق عشیرتی، آن‌ها بر حسب نوع سلاح تقسیم‌بندی کرد و این خود استعداد جنگی ‌آن‌ها را بسیار بالا برد. وی در این راه باقی‌مانده‌ی سکاها را هم به خدمت گرفت.

هووخشتره سپس با دولت بابل متحد شد و با نیروی نظامی خود به سوی آشور حرکت کرد . در سال ۶۱۴ پیش از میلاد از کوه‌های زاگرس گذشت و ضمن تسخیر آبادی‌های آشوری سر راه، شهر آشور پایتخت باستانی دولت آشور را در محاصره گرفت.

پس از سقوط شهر آشور، پادشاه بابل نبوپولاسار در شهر آشور به دیدار هووخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی ماد و بابل تجدید شد. در سال ۶۱۲ پیش از میلاد هووخشتره و نبوپولاسار توانستند با حمله به نینوا پایتخت آشوریان و فتح آن، به عمر امپراتوری آشور خاتمه دهند.

پس از فتوحات و پیروزی‌های فراوان، هووخشتره این بار متوجه غرب و لیدیه و شهرهای تجاری یونان شد. وی با آلیات شاه لیدیه جنگید و توانست سرزمین‌های بالای رود هالیس را تصرف کند. جنگ بین مادها و لیدی‌ها سرانجام در سال ۵۸۵ پیش از میلاد مسیح به دلیل خورشید گرفتگی ناگهانی پایان یافت.

سرانجام هووخشتره در سال 585 يا 586 ق.م پس از جهل سال سلطنت درگذشت. قزقاپان مقبره‌ای صخره‌ای در استان سلیمانیه درمنطقه خودمختار کوردستان عراق است است که بر طبق گفته‌ی تاریخ‌شناس روس «ایگور دیاکونوف» آرامگاه هووخشتره است.

قزقاپان خانه‌ای است با سقف بزرگ پیش‌آمده که پوشش آن از تنه‌ی درختان است. در بین ستون‌ها نقوش برجسته‌ی نمادهای خدایان دیده می‌شود که به احتمال زیاد اشاره به پادشاهان و علائم زرتشت دارد.