• کوروش ( cyrus در انگلیسی و کوروس در یونانی )، یکی از چهره های برجسته تاریخ شناخته شده است. ایرانیان او را پدر، یونانیان او را قانونگذار و یهودیان او را مسیح نجات دهنده، می‌نامیدند.
روز کوروش بزرگ برابر با هفتم آبانماه ( ۲۹ اکتبر ميلادی ) یکی از روزهای ماهی از سال است كه تاریخ نویسان آن را ماه ورود کوروش به بابل و صدور منشور کوروش می‌دانند. به پیشنهاد سازمان بین المللی نجات پاسارگاد روز هفتم آبان ( ۲۹ اکتبر ) روز کوروش بزرگ نام گذاری شده‌است.
این روز به مناسبت پایان تصرف امپراتوری بابل به دست ارتش ایران ( اکتبر سال ۵۳۹ پیش از میلاد ) و پایان دوران ستمگری در جهان باستان برقرار شده‌است. ۲۵۴۴ سال پیش در همین ماه اعلامیه تاریخی کوروش بزرگ در زمینه حقوق افراد و ملل انتشار یافته بود که نخستین سنگ بنای یک دولت جهانی با منافع مشترک به شمار می‌آید. نکات مطرح در آن عبارت اند از : از بین بردن تبعیضات نژادی و ملی، آزادی انتخاب محل اقامت، برهم زدن برده داری، آزادی دین و مذهب و تلاش برای صلح پایدار میان ملت‌هاست.
مادر کوروش ماندانا دختر آژيدهاك پادشاه ماد و پدرش کمبوجیه اصیل زاده‌ای پارسی بود. كوروش پس از بزرگ شدن، بر آژیدهاک که بر مردمان ستم میکرد ودستور قتل کوروش را داده بود، پیروز شد و بدون خونریزی سرزمین ماد را تسخیر کرد. کوروش مردی دانا و بزرگ منش و در کشورداری فردی با درایت کامل بود.
کوروش یهودیان را از اسارت بیرون و به دستور او ساخت معبد مقدس آنها آغاز شد که یهودیان این کار را معجزه‌ای از طرف خدا می‌دانند. کوروش كبير بنياد شاهنشاهی عظیمی را گذاشت که از دریای مدیترانه در غرب تا رود سند در شرق و از دریای سیاه در شمال تا به صحرای عربستان در جنوب بود.
کوروش در سال پانصد و سی پ.م. در جنگی که در شمال شرقی شاهنشاهی‌اش داشت جان به جان آفرین تسلیم کرد. پیکر پاک کوروش کبیر را به پاسارگاد، به آرامگاهی که از یک اطاقک و شش پله درست شده بود بردند.
بر روی آرامگاه او چنین نوشته شده است :
« ای انسان، بدان که هر که هستی و از هر کجا که بیایی، من کوروشم، کسی هستم که شاهنشاهی را برای ایرانیان و این دولت بی کران را بنیان نهادم. پس هیچ وقت به این آرامگاه و این خاکی که مرا پوشانده است رشک مبر. »
